Tập trung tư tưởng chỉ là bước đầu thôi (phải bỏ ra ít nhất nửa giờ vào việc đó). Nhưng riêng về phần tôi thì không khi nào bạn bắt gặp tôi du lịch mà không mang theo Marc Aurele. Và thưa bạn, có lẽ bạn là một thư kí công ty địa ốc, bạn ghét nghệ thuật, muốn bồi dưỡng tâm hồn bất diệt mà không thể yêu công việc thư ký của bạn được vì nó đáng chán lắm?
Bước đầu nên rất chậm, có thể chậm một cách quá đáng nhưng phải rất đều đặn. Than ôi! Tôi không giúp bạn được việc ấy. Nếu bạn đã đọc cuốn "Nghe nhạc cách nào?" của Krehbiel thì lần sau khi nghe nhạc bạn thấy hứng thú tăng lên lạ lùng.
Bây giờ tôi xem ông ta sử dụng 16 giờ đó như thế nào. Bạn cho điều đó là tự nhiên phải không? Vậy thì tại sao bạn lại ngạc nhiên khi tôi bảo rằng mỗi ngày trung bình bỏ ra một giờ luyên trí, sẽ làm cho óc bạn hoạt động hăng hái lên luôn luôn? Tôi chỉ nhắc lại cho bạn đấy thôi.
Trong các loại văn, có lẽ nó bắt ta gắng sức nhiều hơn hết. Sau cùng, khi lựa công việc đầu để làm trong giờ rưỡi buổi tối bạn chỉ nên theo sở thích va xu hướng của bạn thôi. Trong việc quyết định hoặc thay đổi nguyên tắc và trong lúc hành động, sách giúp ta được nhiều việc.
Nguy hiểm thứ nhất, ghê gớm lắm, là thành một người trong bọn khả ố nhất, khó chịu nhất: bọn thông thái rởm. Nhưng đã có người đạt được, nhờ nhận chân rằng không phải tìm cái vui cho thân thể hoặc tâm hồn mà phải luyện trí và bắt hành động phải hợp với nguyên tắc thì mới có hạnh phúc. Bảo rằng trí óc bạn không thể tập trung vào một tư tưởng là không có căn cứ.
Chúng ta không suy nghĩ. Tôi tưởng tượng rằng phần đông những người có óc tò mò tìm hiểu đều hướng đến văn chương. Phải học tập một cái gì đó lâu dài.
Chắc là bạn muốn tin rằng hạnh phúc không sao đạt được. Cho nên riêng tôi, tôi yêu sự gắng sức lắm. Làm được một công việc mệt nhọc, lòng tự tin của bạn sẽ tăng lên.
Sự thật ấy đáng buồn lắm, chán nản lắm, u uất lắm phải không bạn? Nhưng tôi cho là đẹp đẽ kia đấy, vì có gắng sức thì ý chí ta mới mạnh được khi làm một việc đáng làm. Một người có thể muốn tới thành La Mecque (Đất thánh của những người theo Hồi giáo). Nhưng việc không dễ đâu ban nhé.
Thường thường ông không yêu thích công việc của mình, may lắm là không ghét nó. Không ăn cắp nó được. Buổi tối bạn đọc một chương đi - thường ngắn lắm, không dài đâu - rồi sáng hôm sau tập trung tư tưởng vào chương ấy.
Người ta phải thăm bạn bè. Con đường tới thành La Mecque vốn vô cùng khó khăn, gập ghềnh và đáng buồn nhất là không bao giờ tới đích được. Nghệ thuật là cao quý, nhưng không phải là cao quý nhất.