Cho nên việc thỉnh thoảng chúng ta điểm lại nguyên tắc mũ tư duy để dẫn dắt trạng thái tư duy là một việc làm quan trọng. Để trả lời câu hỏi này tôi sẽ sử dụng chiếc mũ trắng. Chiếc mũ đen chính là chiếc mũ “tự nhiên” của truyền thống tư duy phương Tây.
Trước khi chúng ta có những hành động hoặc đưa ra những quyết định dựa trên những sự kiện thu thập được, chúng ta cần phải kiểm tra lại sự việc đó. Tôi sử dụng lối tư duy chiếc mũ đỏ và tôi muốn nói rằng tôi phản đối việc đề bạt Anne. Và họ cũng cho rằng vai trò của những người không chuyên là đánh giá những đề nghị của các chuyên gia với lối tư duy phê phán của họ.
Mấu chốt ở đây chính là cách chúng ta sàng lọc những sự kiện. Đây là giai đoạn cần lối tư duy xây dựng. Nó cung cấp những sự kiện và số liệu mà bạn yêu cầu.
Thông thường, khi hai người có hai quan điểm khác nhau, tranh luận sẽ nổ ra. Có 2 khía cạnh hoàn toàn khác biệt. Chiếc mũ đỏ chính là sự áp dụng mang tính cá nhân.
Người nhạc trưởng, nếu muốn, có thể tạo nên một dàn đồng thanh. Và vào bất cứ thời điểm nào của quá trình tư duy, chúng ta đểu có thể sử dụng chiếc mũ trắng để kêu gọi những dữ liệu cần thiết để đánh giá xem ý tưởng đó khả thỉ hay không khả thi. Đối với những người chưa từng thử áp dụng phương pháp tư duy này, đối với họ phương pháp tư duy này giúp họ khám phá một chủ đề cụ thể và tiếp theo là một quyết định cụ thể, hoặc phạm vi thiết kế tiếp theo.
Trong những cuộc nói chuyện hoặc bàn thảo, khi bạn cần mọi người đưa ra những ý tưởng mới, bạn nói: "Đã đến lúc chúng ta cần đội chiếc mũ xanh", và khi bạn cần mọi người cân nhắc cẩn trọng vấn đề, bạn nói: "Giờ chúng ta hãy cùng đội chiếc mũ đen". Chiếc mũ xanh da trời thiết kế chương trình sao cho nó phù hợp với tình huống, cũng giống như một người thợ mộc lên kế hoạch thế nào để đóng một chiếc ghế tựa hoặc một chiếc tủ. Mặc dầu chiếc mũ vàng là chiếc mũ của những suy nghĩ tích cực, nó cũng yêu cầu người sử dụng chiếc mũ trắng và chiếc mũ đen.
Đó có thể là những ý tưởng chưa hoàn chỉnh, những ý tưởng chưa thể ứng dụng được bởi vì chúng cần được hoàn chỉnh tiếp. Thật không may là những người phương Tây lại có thói quen hay tranh luận. Khi chúng ta sử dụng chiếc mũ xanh, chúng ta không còn nghĩ về vấn đề nữa; thay vì đó, chúng ta nghĩ về điều chúng ta cần nghĩ ở đây là gì để khám phá vấn đề đó.
Chúng ta yêu cầu cần có thời gian đề nay sinh nhưng ý tưởng mới. Khi bạn áp dụng lần đầu, có thể bạn cảm thấy khó tuân theo, nhưng sau đó bạn sẽ quen. Mọi người hãy sử dụng chiếc mũ vàng để thảo luận và sau đó nói cho tôi biét tính khả thi của ý tưởng đó.
Nếu cần, người chủ trì cuộc họp có thể đưa ra nhiều cách thể hiện khác nhau về một ý tưởng và với mỗi cách thể hiện là một chiếc mũ đỏ phù hợp. Nếu ta chọn từ "màu trắng" như là một phần quan trọng để xác định một con thiên nga, thì lúc đó con thiên nga đen được xem như một loài khác. Trong cuốn “Lối tư duy mới lạ” và cuốn “Tư duy mới lạ dành cho các nhà quản trị” tôi đã đề cập kỹ đến điều này.
Và theo lối tư duy truyền thống, nếu chúng ta xem một cuộc thi chạy, mọi người cho rằng người gầy thường về đích trước người béo. Nhưng thực tế là chúng ta đã nhìn thấy cả trăm con thiên nga trắng, trong khi đó mới nhìn thấy một con thiên nga đen. Vai trò của mũ xanh da trời là tóm tắt những suy nghĩ đã được trình bày, chứ không phải tranh luận xem phương án thay thế nào phù hợp hơn.