Làm sao có một tương lai huy hoàng nếu ở hiện tại không biết chuẩn bị. Lúc làm hiệu trưởng một trung học đường nọ tôi thấy có lối năm sáu nữ sinh mến cách đặc biệc một giáo sư kia cótính chuyên môn kỳ cục. Mà gặp xi nê khiêu dâm thì tâm hồn họ tất dễ biến thành một chuồng lợn.
Chàng rằng khéo nói nên lời Mà trong lẽ phải có người có ta. Gặp một bạn trai, khôi ngô, lịch thiệp, xử với họ bằng tâm tình tế nhị. Gặp vấn đề gì được trình bày hấp dẫn lắm họ mới gom tâm tư lại để lãnh hội.
Mấy tiếng ấy, thưa bạn, có thể đặt vào đại đa số đầu lưỡi đ àn ông trước thái độ mai sầu liễu ủ ăn năn khóc lóc của đàn bà. Duy có điều khi chưa trấn tĩnh được tâm hồn, bạn trai có thể thả hồn theo những mơ mộng kiểu René, của Chateaubriand mà làm cho con người nội tâm yếu đuối. Anh tôi có một cháu trai, 12 tuổi.
Tình máu mủ của bạn trai đối với gia đình sâu sắc nhưng thầm kín. Đừng gợi lại những kỷ niệm ghi bóng quả tim, để rót thêm cho nhiều tâm hồn buồn tợ một chén đầy, một giọt nước khiến cho tâm hồn khổ đau. Nhưng hiếu động bạn trai không vì đó mà có đời sống bên trong trống rỗng.
Họ tợ con cáo già đi giao thiệp, ngọt dịu khai thác tâm sự thiên hạ rồi sau đem ra cười ngạo, chỉ trích, thưa mét. Đến khi gặp một biến cố, trở lực nào đó, con người mặt thực của họ bung ra như lúa ẩm đứt niềng bồ làm kẻ quá lạc quan về họ đâm ra tuyệt vọng. Một tiếng họa mi, vài đợt gió xuân kéo mình rào rạt trên mái nhà, vừng thái dương từ dưới mí nước biển bò lên đốt đỏ một khu trời, gà eo óc gáy báo hiệu một ngày mới, chuyến về của người mẹ từ lâu xa vắng, lên đường để du lãm dịp hè, nhà có khách sang vân vân và vân vân.
Lạ lùng nữa là họ bất kể đến chánh quyền. Họ ở không nhưng với cõi lòng đi xuống. Phải hiểu là chân tu theo chân giáo.
Thưa bạn, người trong đó có bạn trai. Hồi đó tới bây giờ bạn biết tình yêu nhưng chưa sống tình yêu. Lòng họ sống trong nguồn hy vọng vô biên ở phần thưởng của Đấng chí công.
Tuy vậy, người ta có thể chế ngự nó được. Tim chóng lớn hơn lồng ngực nên vì đó có nhiều bạn trai từ 17, 18 tuổi to con mà mặt hơi tái vì thường bị mệt do trái tim ít tự do hoạt động trong lồng ngực nẩy nở không kịp. Vậy thưa bạn, sau khi nghiên cứu những nét đại cương về tâm lý của một số bạn trai ở khác hoàn cảnh xã hội ta thấy, cách chung thì bạn trai vẫn có những điểm tâm lý gốc của phái nam, nhưng vì lý do nào đó có một hoàn cảnh sống đặc biệt, thì họ lại có những khía cạnh tâm lý riêng.
Thứ tật chuyên môn kỳ dị nầy thưa bạn, là tật nguy hiểm. Tôi lấy làm hân hạnh bàn cùng bạn trong tất cả thành thực và tín cẩn những vấn đề hắc búa mà đại hệ nầy. Họ không tin ai nên không buồn đem tâm sự phanh phui mà chỉ thích trở về với nội tâm, thầm nghĩ những điều mình mong ước cách đơn độc.
Lúc diễn tả họ sợ sai lầm, sái chỗ, sái mùa rồi bị khinh. Song ta phải quan niệm chính đáng về các từ ngữ, các chủ trương trên. Vì đó có một kích thích nào bên trong con người hay bên ngoài như lăn, cựa mình, như các tiếng động thuận hợp cho chúng thì chúng xuất hiện trong đầu óc ta như một cuốn phim, tuy đứt khúc, bắt quàng nhưng không kém phần linh động.